İş Sözleşmesinin Feshi

• İş sözleşmesi nasıl feshedilir?

İş Kanunu’nun 109. maddesinde, “Yazılı bildirim” başlığı altındaki düzenlemeye göre: “Bu Kanunda öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerekir. Bildirim yapılan kişi bunu imzalamazsa, durum o yerde tutanakla tespit edilir. Ancak, 7201 sayılı Kanun kapsamına giren tebligat anılan Kanun hükümlerine göre yapılır.”

İlgili maddeden açıkça anlaşıldığı üzere İş Kanunu’nda öngörülen bildirimlerin ilgiliye yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerektiği düzenlenmiştir. İşçi veya işveren yapılan ihtarı veya uyarıyı imza karşılığında tebliğ almak istememesi durumunda ise tebliğden imtinaa ilişkin durumun tutanak altına alınması gerektiği ifade edilmiştir.

Dolayısıyla Kanunda, ilgili bildirimlerin yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması gerektiği düzenlenmiştir. Ancak buradaki yazılılık ve imza unsurlarının geçerlilik koşulu mu yoksa ispat koşulu mu olduğu konusunda bir belirsizlik vardır. Burada İş Kanunun bildirim usulüne ilişkin 109. maddesinde geçen yazılılık şartının incelenmesi gerekmektedir. 109. maddenin gerekçesinde yazılılık şartının ispat koşulu olduğuna işaret edilmektedir. Zira ilgili maddenin gerekçesinde, yazılı bildirimin ispat yönünden öngörüldüğü açıkça belirtilmiştir.

Yargıtay kararlarında da bildirimlerin yazılı olarak ve imza karşılığında yapılması ispat koşulu olarak değerlendirilmektedir. Örnekle bu yöndeki kararlardan birinde “… fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 109. maddesinin bir sonucudur. Ancak yazılı şekil şartı, geçerlilik koşulu olmayıp ispat şartıdır. Fesih bildirimi karşı tarafa ulaştığı anda sonuçlarını doğurur. ...” denilmek suretiyle Kanunda geçen şekil şartının geçerlilik koşulu olmayıp ispat koşulu olduğu açıkça vurgulanmıştır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken oldukça kritik bir nokta vardır. Bu kritik nokta, iş sözleşmesinin feshinin hangi tarafça, bir diğer değişle sözleşmenin işçi mi yoksa işveren tarafından mı feshedildiğidir.

• İş Sözleşmesinin Feshinin Geçerliliği-Geçersizliği

a)    İşçinin İş Sözleşmesini Feshi:

İş Sözleşmesinin işçi tarafından feshedilmesi yukarıda izah edildiği üzere İş Kanunu’nun 109. Maddesi uyarınca her hangi bir şekil şartına bağlı olmaksızın geçerlidir. Yani işçi iş sözleşmesini ister yazılı olarak bir dilekçe ile ister noter aracılığıyla bir ihtarname ile isterse her hangi yazılı bir mesaj ile veya hatta sözlü olarak fesih iradesini işverene iletmek ile de sözleşmeyi feshedebilir.

Bununla birlikte işçinin iş sözleşmesini yazılı olarak feshetmesi ileride doğacak bir uyuşmazlık ve mahkemede görülecek bir davada işçi lehine ispat kolaylığı sağlayacaktır. Dolayısıyla işçinin iş sözleşmesini yazılı olarak feshetmesi tavsiye edilir. Ancak tekrar belirtelim ki feshin yazılı olması zorunlu olmayıp yazılı olmayan bir fesih de geçerlidir.

b)    İşverenin İş Sözleşmesini Feshi:

İş sözleşmesinin işveren tarafından feshi ise İş Kanunu’nda ayrıca düzenlenmiş, işverenin iş sözleşmesini feshi hakkında özel bir düzenlemeye gidilmiştir. “Sözleşmenin feshinde usul” başlığı altında düzenlenmiş olan 19. maddeye göre “işveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır.” Madde hükmünden anlaşıldığı üzere 19. Maddedeki yazılılık koşulu geçerlilik koşuludur. İşveren iş sözleşmesini yazılı olarak feshetmek ve sözleşmenin feshi sebebini açık ve kesin olarak belirtmek zorundadır. Aksi takdirde işverenin yapmış olduğu fesih geçersiz olacaktır.

Neticede İş Kanunu’nda bildirime ilişkin bir genel usuli düzenleme bir de özel usuli düzenleme vardır. Kanunun 19. maddesinde düzenlenmiş olan yazılık koşulu geçerlilik koşulu iken 109. maddesinde düzenlenmiş olan yazılılık koşulu ispat koşuludur.